İş görüşmeleri için paylaşılan içerikler genellikle adaylara yönelik tavsiyelerin yer aldığı; mülakatta sakın bunları yapmayın, etkili mülakat teknikleri, mülakatta kendini tanıtma, mülakatta sorulabilecek sorular gibi paylaşımlardan oluşuyor. Bu paylaşımlar adaylar için çok değerli bilgileri içersede aslında herkesin kaçırdığı bir nokta iş görüşme süreci yalnızca tek taraflı bir değerlendirmeyi kapsamamaktadır.
İş görüşmesi yalnızca şirketin adayı değerlendirdiği değil, adayın da şirketi değerlendirdiği karşılıklı bir süreçtir. Bu süreci bir ortaklık, yol arkadaşlığı hatta evlilik gibi düşünebiliriz. Her iki tarafın rızasının ve onayının olması gerekli. Bu sebeple yalnızca adayların değil iş görüşmesini yürüten profesyonellerin de sağlıklı bir iş görüşmesini nasıl yürütmesi gerektiğinin bilincinde olması çok önemli.
Günümüz dünyasında artık adaylar şirketlerin değil, şirketler yeteneğin peşinden koşar duruma geldi. Yeteneğin her geçen gün değerlendiği ve tüm dünyada büyük istifa dalgasının konuşulduğu şu dönemde, şirketler için en verimli yeteneği bünyesine katmak ve elinde tutmak her geçen gün zor ve önemli bir hal almaya başladı (İlerleyen yazılarımda yeteneği elde tutma konusu ile ilgili ayrıca bir yazıda bahsedeceğim).
Bu yazımda iş görüşmesi gerçekleştiren kişiler için adaylarda olumlu bir intiba bırakmasına etken, çok basit fakat kritik konulardan bahsetmek istiyorum..
İş Görüşmesi Adaylar İçin Neden Çok Önemli?
İş görüşmelerini yalnızca İnsan Kaynakları profesyonelleri gerçekleştirmiyor, görüşme yapılan pozisyonun yöneticisi, ekip içerisinde çalışan bir rol veya şirket sahipleri, üst düzey yöneticiler tarafından da gerçekleştiriliyor. İş görüşmesi gerçekleştiren herkesin aslında çok kritik bir görevde yer aldığının farkında olması gerekiyor.
Adaya karşı kişisellikten tamamen uzak çalıştıkları şirketi temsil ettiklerini, görüşmeyi gerçekleştiren çalışanların şirketlerinin adeta dışarıya açılan yüzü olduklarını unutmamaları gerekiyor. Her aday aslında şirketin bir müşterisidir. Şirketler arası yetenek savaşlarının olduğu şu dönemde işveren markasına çok yüksek bütçeler ayırmak gerekmiyor.
Adayların gözünde harika bir işyeri olduğuna dair oluşturulan imaj işveren markasını ciddi anlamda güçlendiriyor. Buradaki kastım, kesinlikle şirketin olağan sürecinden çok farklı bir şekilde anlatılması veya olmayan şeylerin varmış gibi adaya aktarılması değil. Önemli olan var olanı doğru ve iyi bir şekilde adaya aktarmak, kısacası şirketi adaya pazarlamaktır 🙂
Bu sebeple yalnızca adayların değil iş görüşmesini yürüten profesyonellerin de sağlıklı bir iş görüşmesini nasıl yürütmesi gerektiğinin bilincinde olması çok önemli. Kötü mülakat deneyimi yaşamış bir aday şirketi her zaman mülakat deneyimindeki gibi hatırlayacaktır. Aday yaşamış olduğu kötü mülakat deneyimini pek çok yerde x şirketi olarak paylaşacaktır.
+Bonus: Adaya görüşme sırasında nezaketten uzak bir tavır ile yaklaşırsanız sosyal medya platformlarında her an linç yiyebilirsiniz.. 🙂
İyi bir mülakat deneyimi yaşamış bir aday başka adayları şirkete yönlendirecektir ve şirketten pek çok yerde iyi bir şekilde bahsedecektir.
Sağlıklı Bir Mülakat Nasıl Yapılır?
Peki biz İK profesyonelleri veya iş görüşmesi yapan herkes bu süreci nasıl daha etkili hale getirebiliriz? Aradığınız pozisyon için uygun olsun veya olmasın adaya iyi bir mülakat deneyimi nasıl yaşatabiliriz?
Şu an çalışmış olduğunuz işyerini düşünün. Siz de çalışmış olduğunuz kurumlara birileri ile tanışma görüşmesi yaparak girdiniz. Aslında iş hayatında olan herkesin yaşadığı bir konudur mülakat deneyimi. Mülakat, görüşmeyi gerçekleştiren kişi için rutinde yaptığı çok sıradan bir iş gibi olsa da adayın hayatını etkileyecek çok önemli bir süreçtir. Tüm adaylara bu empatiyle yaklaşmak mülakat sürecini daha sağlıklı hale getirecektir.
Mülakat süreci görüşme öncesinde yapılan hazırlıklar ile başlar. Aday ile yüz yüze bir mülakat gerçekleştirecek ve şirkete davet edeceksiniz diyelim.
Şirketin açık adresini, toplu taşıma ile nasıl ulaşım sağlayacağını, hangi durakta inmesi gerektiğini, metro ile ulaşımı tercih etmesi durumunda kaç numaralı çıkıştan çıkması gerektiğine kadar muhakkak belirtin. Adaya taksiyle gelebilirsiniz gibi bir seçenek sunmamaya özen gösterin. Görüşme tarihiniz ve saatiniz net olsun hatta herhangi bir karışıklığın önüne geçmek için yazılı bir şekilde görüşme zamanını adaya takvim olarak iletin. Adayı ne online ortam da ne de yüz yüze görüşmede bekletmemeye özen gösterin. Olur da 1-2 dakika gecikirseniz adaya gecikmenizle alakalı açıklama yapmayı unutmayın. Bahsettiğimiz gibi bu karşılıklı bir süreç ve aday da sizinle görüşmek için zamanını veriyor.
Görüşme öncesinde muhakkak görüşme yapacağınız adayın özgeçmişini inceleyin ve görüşme sırasında buna yönelik sorular yöneltin. Aday özgeçmişinin incelenmediğini anladığında önemsenmediğini düşünecek ve şirkete olan güveni azalacaktır.
İdeal İş Görüşmesi Akışı Nasıl Olmalıdır?
Görüşmeyi;
- Açılış (Adayı Karşılama)
- Bilgi verme
- Bilgi alma
- Adayın sorularını yanıtlama
- Kapanış (Adayı Uğurlama)
aşamalarına göre şekillendirebilirsiniz. Sırasıyla bu aşamaları ele alacak olursak;
Açılış Aşaması
Açılış aşaması adayın karşılanması, adaya rahat bir görüşme ortamının oluşturularak ısınmasının sağlanması, adayın gerginliğinin ve endişesinin giderilmesi aşamasıdır diyebiliriz. Açılış aşamasında;
- Adayı hoş geldiniz diyerek muhakkak güler yüzle karşılayın.
- Adayı rahatlatmak amacıyla gündelik konularla alakalı ‘Nasılsınız, yerimize kolay ulaşabildiniz mi, nasıl gidiyor' vs. şeklinde aslında önemsiz gibi gözüken ama sohbet açmak ve konuyu yumuşatmak istediğinizi gösteren samimi sorular sorun.
- Adaydan şirketi tanıyıp tanımadığı hakkında bilgiler alın.
Bu tarzda bir karşılama adaya iyi karşılandığı ve önemli bir kişi olduğu hissini verir. Gerilimi azaltır, adayı rahatlatır ve iletişime açık bir atmosfer yaratılmasına katkısı olur. Kısacası, verimli bir mülakat için bizlere iyi bir başlangıç sağlar.
Eğer daha ilk andan itibaren iyi bir ilişki başlatılamazsa tüm görüşme risk altına girebilir ve şirket için çok faydalı olabilecek bir aday olumsuz bir ilk intiba nedeniyle kaybedilebilir. Bu sebeple başlangıçta biraz olsun havadan sudan konuşmak oldukça yararlıdır. Adayın gerginliğinin azalmasına görüşmenin dostça bir atmosferde gerçekleşmesine yardımcı olur.
Bilgi Verme
İkinci aşama olan bilgi verme aşamasında adaya genel bir şirket tanıtımı yaparak faaliyet alanı, organizasyon yapısı hakkında hap bilgiler sunun. Şirketin büyüme planları ve şirket kültüründen de bahsetmek adayda şirkete karşı bir güven oluşturacaktır.
Adaya bu pozisyonla alakalı neden arayışta olduğunuzla ilgili kısa bilgiler vererek yakın gelecekteki proje çalışmaları, kariyer gelişimi fırsatları dahil, teklif edilen pozisyonun ilgi çekici yönlerine odaklanarak kısa bir anlatım yapın. Tüm bunları tamamladığınızda işveren için en önemli kısım olan adaydan bilgi alma kısmına geçebilirsiniz.
Bilgi Alma
Bu aşamada adayın kendisini tanıtmasını isteyebiliriz. ‘Bana biraz kendinizden, deneyimlerinizden bahsedebilir misiniz ?‘ şeklinde bir soru ile bu aşamaya geçebilirsiniz. Mülakatı gerçekleştiren kişi bu aşamada adayı dikkatli bir şekilde dinlemelidir. Adayın sözünü kesmeden anlattıklarını dikkatli dinleyin, adayı dinlerken rahatsız edici olmayacak şekilde göz teması kurmayı ihmal etmeyin.
Pek çok kaynağa göre etkili bir görüşmede toplam zamanımızın yarısını dinlemenin sonrasında konuşmanın ve ardından not almanın yer alması gerektiğine değinilmiştir. Görüşmeyi yaparken cevapları dikkatlice dinleyin ve adayın anlattıklarına göre sormak istediklerinizi not alın.
Adayı iyi anlamak adına irdeleyici sorular sorun. Fakat sormuş olduğunuz soruların yönlendiren ( takım çalışmasında iyisiniz değil mi ? Cumartesi günleri çalışırsınız değil mi ? gibi ) ve eleştirel sorular olmamasına dikkat edin. Adayın özel hayatıyla alakalı rahatsız edici sorular (Evli misin, ne kadar süredir evlisin, yakında evlenmeyi düşünüyor musun, çocuğun var mı, çocuk yapmayı düşünüyor musun gibi) sormayın.
Adaya bir soruyu sormadan önce kendi içinizde muhakkak sorunuzu sormanızda ki amacı irdeleyin. Sizin için önemi olmayan gereksiz sorulardan kaçının. Sorular adayın niteliklerini ortaya çıkarmaya yönelik, spesifik davranışlara örnek sağlayacak şekilde uygun cümle ya da kelimelerden oluşmalıdır.
Eğer adaya nitelikli sorular sorulmazsa ya da adayın yetersiz cevapları karşısında herhangi bir önlem alınmazsa adayın yetenekleri, iş performansıyla ilgili önemli yetkinlikleri ortaya çıkmayabilir. Adaydan bilgi alma kısmı tamamlandığında adayın sorularını yanıtlama kısmına geçebiliriz.
Soruları Yanıtlama
Bu aşamada aslında her adayın merakla beklediği işin tanımını, şirketin sosyal ve yan haklarını detaylı bir şekilde aktarın. Yapılacak olan işin ne gibi sorumluluklar içerdiği, beklentiler, sosyal haklar ve çalışma şartlarını detaylı bir şekilde adaya anlatın. Yani kısacası işi satın 🙂
Eğer adayla ilk görüşmesini gerçekleştiriyorsanız ve ücret alanı sizin yetkinizdeyse adayın beklentisini alarak şirkete uygunluğunu gözlemleyin. Adayın merak ettiği bir konu olup olmadığını sorarak, sorularını muhakkak adayın aklında soru işareti bırakmadan şeffaf bir şekilde yanıtlayın. Adayın işe uygunluğunu, işten beklentilerini görüştüğünüz pozisyon özelinde karşılaştırmayı unutmayın. Tüm bu aşamaları olumlu ya da olumsuz olduğunu düşündüğünüz her aday için gerçekleştirin.
Bu aşamaları tamamladığınızda kapanış aşamasında adaya süreç hakkında bilgi verin.
Kapanış
Bundan sonraki görüşme sürecini aktararak tahmini geri dönüş zamanı hakkında adayı bilgilendirin. Katılımı için adaya teşekkür ederek uğurlayın.
Görüşmeniz olumsuz olsa dahi adaya hissettirmeyin ve görüşme sonucunu muhakkak adaya olumsuzda olsa bildirin. Sizin için zamanını ayırmış her adayın en büyük hakkının görüşme sonucuyla ilgili bilgilendirilmek olduğunu unutmayın.
Görüşme sırasında adayla alakalı kararınız olumsuz olabilir, görüşmeden sıkıldığınızı adaya belli etmeyin. Adayı eleştirmeyin ve adaydan çok konuşmayın. Varsayımda, tahminde bulunmayın ve ön yargılı davranmayın, adaya sorun.
Genel sorular yerine derinleştirici sorular sorun. Genel cevaplar yerine somut örnekler isteyin. Mülakatın kontrolü hep sizde olsun. Mülakat gereksiz yere uzadığında ya da olması gerekenden daha kısa sürdüğünde buna yönelik hamleler yapın ve görüşmeyi sağlıklı bir hale getirin.
Görüşme sırasında adaya vaatte bulunmaktan kaçının. Mülakatta vaat edilen fakat aday işe başladığında gerçekleştirilemeyen her bir vaat bulduğunuz adayı kısa sürede kaybetmenize neden olabilir. Bizim amacımız yalnızca pozisyonu doldurmak değil, uzun soluklu olacak adaylarla pozisyonu doldurmak. 🙂 Görüşme boyunca şirketi temsil eder şekilde biz dilini kullanmaya çalışın.
Yukarıda yazılanlara göre yürütülen bir görüşme, adayda sonuç ne olursa olsun olumlu bir etki bırakacaktır. En başta da söylediğimiz gibi her mülakat şirketin reklamıdır, şirketi temsil ettiğinizi ne olursa olsun unutmayın. Her zaman güler yüzlü ve samimi olun. 🙂
Kapak görseli: https://unsplash.com/@linkedinsalesnavigator