Daha önce “yazılım öğrenin ama yazılımcı olmayın” demiştim. O yazımı okumadıysanız sizi şöyle alalım. Oturun çayınızı kahvenizi için, ona bir bakın. Ona ek olarak şurada bulunan ve Freelancer olmakla detaylı yazıyı da incelemenizi tavsiye ederim. Son olarak yazılım nedir diye bir hatırlamak isterseniz şuraya da bakabilirsiniz. Burada temel şeyleri tekrar etmeye gerek yok.
Yineleyelim, şu sıralar sektörde yazılımcı ihtiyacı olabilir ama herkes yazılımcı olacak diye bir şart yok! Yazılım bilmek önemli bir yetenektir ve her alanda işinize yarar. Yazılım bilginizle kendinizi çalıştığınız sektörde öne çıkarabilir ve tespit ettiğiniz problemleri yine yazılımla çözebilirsiniz. Bu yazıda kendi tecrübelerimden yola çıkarak size somut bir örnek sunmak istedim. Keyifli okumalar.
Sektördeki İhtiyacı Anlamak
Önceki yazıda da birkaç örnek vermiştim. Ben kendi alanımdan, eğitimden, devam edeceğim. Belki gelecek yazılarda diğer sektörleri de konuşuruz. Şimdi eğitimin önemini anlatmaya kalksak sayfalar yetmez. Eğitim diğer tüm sektörlere doğrudan etki eder. Örneğin; üniversitede eğitim veriliyor ve her sektörden öğrenci var. Üniversite eğitimi kaliteli olmazsa iyi bir mimar, mühendis, öğretmen vb. yetişemez. Dolayısıyla ülkede bir şeyleri değiştirmek istiyorsak en başta eğitimi geliştirmemiz gerekir. Eğitim şart peki eğitim nasıl olmalıdır?
Son yıllarda evden çalışma ve uzaktan eğitim mecburen yaygınlaştı ve e-öğrenmenin önemini herkes gördü. Evet, her şey mükemmel olmadı ama mükemmelleştirmek bizim (bilgisayar bilimi eğitimi uzmanlarının) elimizde! Bunu fark etmemle birlikte e-öğrenme alanına yönelme fikrim oluştu. Aslında yazılım altyapım var ve sıfırdan başlayan birine göre daha kısa sürede iyi bir seviyeye gelebilirim. Fikrim de böyleydi hatta buna başladım fakat sonra durdum ve "Zaten bir uzmanlık alanım, diplomam (Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Lisans & Yüksek Lisans) ve tecrübem var. Neden bu birikimi kullanmıyorum?" dedim. Bu soruyu sorduğum anda şimşekler çaktı ve iş arayışımı ve profesyonel gelişimimi yazılımdan e-öğrenmeye kaydırdım.
e-Öğrenmenin birçok faydası vardır. Bu faydaların başında “Bir kez hazırla, istediğin zaman güncelle ve istediğin kadar kullan.” fikri gelmektedir. Bu da maliyetleri düşürür, içeriği güncel tutar ve kişiye (danışman, eğitmen) bağımlılığı azaltır. Kurumsal firmalar tarafından tercih edilmesinin sebeplerini de bu şekilde anladıktan sonra bu alanda uzun süre “ekmek” olacağını gördüm. Zaten yıllardır çalışan arkadaşlarım da vardı. Onlarla da görüşünce son kararımı verdim.
e-Öğrenme Geliştiricisi Olmak
Eğitim, profesyonellik gerektiren bir alandır. Articulate Storyline gibi yazılımları kullanabilen herkes bu alanda başarılı olamaz çünkü arka planda ciddi bir öğrenme ve materyal tasarımı birikimi gerekiyor. Ben de bu alanda çok çalıştığım halde iş aldıktan sonra birçok hata yaptım. Şimdi kısaca nasıl bir iş yaptığımızı açıklayalım.
Bir e-öğrenme tasarımcısı, temel olarak kendisine verilen bir öğretimi tasarlar ve geliştirir. Bazı şirketlerde farklı ekip yapıları vardır. Öğretim tasarımını biri yapar, grafik tasarımı birisi yapar ve en son e-öğrenme geliştiricisi bunları birleştirir ve ortaya bir ürün (etkileşimli öğrenme materyali, tekrar alıştırma nesnesi vb.) koyar. Bu şekilde çalışan firmalara karşı bir de tek tabanca olarak her şeyi bir kişinin yaptığı yapılar vardır. Freelance olarak ben ikinci tipteki çalışan oldum. Şimdi birkaç adımda nasıl içerik geliştirdiğimizi açıklayayım.
- Eğitim geliştirilecek konu, şirket tarafından belirlenir. Bu noktada konuyla ilgili farklı eğitimleri (ücretli) de bana ulaştırdılar. Kendimi hazırlamamda ciddi yardımı dokundu. Bu konu sadece başlık olarak da verilebilir, bana sunulduğu gibi taslak içerik şeklinde de sunulabilir. Yapılacak anlaşmaya ve şirketin çalışma şekline göre değişir.
- İçerik netleştirilir. Konuyu araştırarak içeriğin doğruluğundan ve yeterliliğinden emin oldum. Eksik veya hatalı bir kısım olup olmadığını tespit ettim ve düzeltmelerimi yaptım.
- Storyboard hazırlanır. Bana iletilen taslak storyboard (Bunu film şeridi gibi düşünebilirsiniz. Hangi ekranların olacağı ve nasıl gözükeceği basitçe tasarlanır.) dosyası üzerinde ekranları tasarladım. Buradaki tasarımlar anayasa değil, değişebilir. Fakat burada yeteneklerimize ve tecrübemize göre yapabileceğimiz ekranları tasarlamamız ileride işimizi kolaylaştıracaktır. Benim eksikliğim burada çok temel (basit) bir tasarım yapmak oldu. Daha detaylı yapsaydım revize sayısını azaltabilirdim.
- Storyboard şirket tarafından onaylanır. Hazırladığımız storyboard şirket tarafından onaylanınca Articulate Storyline veya Adobe Captivate gibi bir yazılım üzerinde asıl geliştirmeyi yapmaya başlayabiliriz.
- Dönüt düzeltme. Süreç boyunca taslak olarak hazırlanan şeyler canlandırılacaktır. Butonlar, geçişler, tıklamadan sonra gidilecek ekranlar, animasyonlar ve niceleri… Asıl geliştirme sürecinde sık sık dönüt isteyerek içeriğin doğru ve şirket için kabul edilebilir olduğundan emin olmak gerekir. Küçük geliştirmelerle devam ederek revizelerde iş tekrarını en aza indirmek iki taraf için de yararlı olacaktır.
- Seslendirme çeviri ve son rötuşlar. Bu eğitimlerde öğrenci kendi başına olacağı için bir dublaj yapılır. Bence ses ekleme ve eğitimi farklı dillere çevirme kısmı, asıl içerik geliştirme aşamalarından daha kolay ve zevkliydi. Son düzeltmeleri ve revizeleri tamamlayarak işi paketliyoruz ve süreç bitiyor.
Yazılım e-Öğrenmenin Neresindedir?
Genellikle Articulate Storyline veya Adobe Captivate ile geliştirme yapıyoruz. Bu yazılımlar temelde Microsoft Powerpoint'e çok benziyor ama sundukları bazı imkanlar, onları özel kılıyor. Daha iyi anlamanız için bir ödev için geliştirdiğim şu materyali inceleyebilirsiniz. Bu materyalleri geliştirken hangi butonun ne işe yarayacağını, hangi şart sağlanırsa hangi işlemin yapılacağını belirleyebiliyoruz. Özellikle karmaşık materyalleri geliştirirken ekran çok fazla nesne oluyor ve hepsinin konumunu, tıklanıp tıklanmadığını, durduğu yerleri belirlememiz ve bu bilgilere göre kullanıcıya farklı şeyler göstermemiz gerekebiliyor. İşte tüm bu kontrolleri yapmak, kullanıcıya göre öğrenme sürecini özelleştirmek, çeşitli tetikleyiciler eklemek, sorular sorup yanıtlara göre farklı dönütler vermek gibi birçok işlemi yazılım bilgisi ile yapabiliyoruz.
Nasıl Fark Yaratabiliriz?
Youtube'da bir yüzlerce kağıt kullanarak eğitim videosu hazırlamak da bir eğitimcinin yapabileceği bir şeydir. Bu yöntemin başarısız olduğunu söylemek pek mümkün değil çünkü milyonlarca öğrenci bunlardan faydalanıyor. Fakat biz bir fark yaratarak içeriği özelleştiriyor, kağıt kullanımını azaltıyor, daha iyi kurgulanmış bir öğrenme ortamı sunuyoruz. En önemlisi de bu içeriği dilediğimiz zaman güncelleyebiliriz ve farklı cihazlardan erişime uygun şekilde yayabiliriz.
Kimler e-Öğrenme Geliştiricisi Olabilir?
İyi bir eğitimci olmak için eğitim bilimleri alanında lisans ya da yüksek lisans eğitimi almak gerekir çünkü bu, sanıldığı gibi birkaç şey anlatmaktan ibaret bir iş değildir. Benim şahsi görüşüm; branşı fark etmeksizin tüm öğretmenlerin e-öğrenme alanına rahatlıkla yönelebileceğidir. Bu işi iyi yapmak için öncelikle iyi bir öğretim tasarımcısı olmak gerekir. Dolayısıyla öğretmenler zaten yarışa 1-0 önde başlıyor. Devamında kendilerini teknolojik gelişmelere adapte etmek ve deneyimlerini dijitale aktarmak kalıyor.
Sonuç
Ben kendi alanım için yazılım becerileri kullanarak yenilikçi bir bakış açısı ile fark yaratmaya çalışıyorum. Kendi eğitimimden, tecrübemden ve becerilerimden vazgeçmeden yazılım bilgimi hayatıma entegre ettim. Sadece sınıfta öğretmenlik yapsaydım kullanmayacağım birçok yazılımcı tecrübemi bu işi yaparken kullanabiliyorum.
Umarım başta meslektaşlarım olmak üzere biraz zihinleri açabilmiş ve profesyonel hayatınızda kendinizi geliştirebilmeniz için yardımcı olabilmişimdir.
Kalın sağlıcakla.